Cờ tướng là một trong những loại cờ phổ biến nhất tại Việt Nam được chơi rộng rãi từ già đến trẻ. Tuy nhiên, nếu bạn chưa từng tiếp xúc, việc nhận biết các quân cờ và hiểu luật chơi có thể gặp một số khó khăn nhất định. Để bắt đầu chơi, việc nắm vững những quy tắc cơ bản, hiểu về bàn cờ và cách di chuyển quân cờ là rất quan trọng. Dưới đây là hướng dẫn cơ bản để bắt đầu chơi cờ Tướng cho người mới.
Sơ lược về bàn cờ và những quân cờ tướng
Bàn cờ Tướng có hình dạng chữ nhật được tạo thành từ việc giao nhau của 9 đường dọc và 10 đường ngang tạo thành 90 điểm giao nhau. Một phần trống giữa được gọi là sông hoặc hà, chia bàn cờ thành hai phần đối xứng. Mỗi phía có một cung Tướng hình vuông (gọi là Cửu cung) được hình thành từ 4 ô tại các đường dọc 4, 5, 6 tính từ đường ngang cuối cùng của mỗi phía, trong đó có hai đường chéo xuyên qua.
Theo quy ước, khi nhìn bàn cờ từ phía chính diện, phía dưới là quân Trắng (hoặc Đỏ) và phía trên là quân Đen. Các đường dọc bên quân Trắng (Đỏ) được đánh số từ 1 đến 9 từ phải sang trái. Các đường dọc bên quân Đen được đánh số từ 9 xuống 1 từ phải sang trái.
Mỗi ván cờ Tướng khi bắt đầu cần có đủ 32 quân, chia đều cho mỗi bên gồm 16 quân Trắng (Đỏ) và 16 quân Đen, bao gồm 7 loại quân, có ký hiệu và số lượng như sau cho mỗi bên: Tướng có 1 quân, Sĩ có 2 quân, Tượng có 2 quân, Xe có 2 quân, Pháo có 2 quân, Mã có 2 quân và Tốt có 5 quân.
Tìm hiểu về các quy tắc di chuyển trong bàn cờ tướng
Luật di chuyển cho từng loại quân cờ trong cờ Tướng là điều cực kỳ quan trọng. Cụ thể:
- Tướng: Di chuyển theo từng ô một là ngang hoặc dọc. Luôn ở trong Cung và không thể ra ngoài. Cung là hình 2×2 ô vuông có đường gạch chéo giống chữ X.
- Sĩ: Chỉ di chuyển chéo 1 ô mỗi nước. Cũng chỉ được ở trong cung giống như quân Tướng.
- Tượng: Di chuyển chéo theo 2 ô ngang và dọc trong mỗi nước. Chỉ được di chuyển ở một bên của bàn cờ, không qua sông và phía đối diện bàn cờ. Nếu có quân cản trở, Tượng không thể di chuyển.
- Xe: Di chuyển ngang hoặc dọc trên cả bàn cờ, miễn là không bị cản trở.
- Mã: Đi theo đường chéo giữa hình chữ nhật tạo bởi 2 ô ngang và 1 ô dọc hoặc 2 ô dọc và 1 ô ngang. Nếu bị quân cản bên cạnh, Mã sẽ không thể đi.
- Pháo: Di chuyển ngang và dọc giống Xe. Khi ăn quân phải nhảy qua đầu một quân nào đó.
- Tốt: Di chuyển một ô mỗi lần đi. Khi chưa vượt qua sông, chỉ có thể đi thẳng tiến. Khi đã sang phía đối diện, có thể đi ngang hoặc tiến (1 ô).
Luật chơi cờ tướng và những quy định cần nắm rõ
Cờ Tướng có rất nhiều quy tắc đặc biệt và có thể phức tạp đối với người mới. Tuy nhiên, bạn chỉ cần hiểu những quy định cơ bản sau đây:
Bắt quân
- Khi một quân đi đến một ô đã có quân của đối phương đứng, người chơi có quyền bắt quân đối phương và chiếm giữ vị trí đó.
- Không được bắt quân cùng màu.
- Có thể cho đối phương bắt quân hoặc tự ý hiến quân mình cho đối phương, trừ trường hợp của quân Tướng.
- Quân nào đã bị bắt thì sẽ bị loại khỏi bàn cờ
Chiếu tướng
- Khi quân cờ Tướng của một bên di chuyển một nước để đe dọa tướng đối phương và nước tiếp theo có thể bắt tướng đó, được gọi là chiếu tướng.
- Bên bị chiếu tướng cần phải phản ứng để tránh bị chiếu tướng. Nếu không, sẽ thua ván cờ.
- Khi thực hiện nước chiếu tướng, người đi có thể thông báo “chiếu tướng” hoặc không cần thông báo.
- Tướng bị chiếu có thể từ bất kỳ hướng nào (bao gồm cả phía sau).
- Bên bị chiếu tướng có thể di chuyển tướng để tránh chiếu tướng và cản quân đang chiếu.
- Hoặc bên bị chiếu cũng có thể sử dụng quân khác để che đỡ, chắn quân đang chiếu tướng để bảo vệ tướng.
Chống tướng
- Hai quân Tướng trên bàn cờ không thể nằm trên cùng một cột dọc mà không có quân cản nằm giữa chúng.
- Nước đi để hai quân Tướng đứng ở vị trí chặn lối của nhau là không hợp lệ.
Đuổi quân
- Một nước đi cờ Tướng cho phép một quân bắt một quân của đối phương (trừ tướng) trong nước tiếp theo.
- Hoặc nước đi có thể tạo điều kiện để Pháo chiếu quân đối phương.
Tuy nhiên cũng phải ngoại trừ các trường hợp sau đây:
- Khi nước đi của tướng hoặc tốt làm cho tướng đối phương bị chiếu. Những nước đi này không được coi là để bắt quân.
- Nước đi đe dọa tốt mà chưa vượt qua sông không được xem là nước để bắt quân.
- Nước thí quân không được coi là nước để bắt quân.
Thắng cờ
- Chiếu tướng đối phương mà đối phương không cản quân để bảo vệ tướng.
- Đối phương không hoàn thành số nước cờ Tướng quy định trong thời gian quy định.
- Đối phương đến quá muộn so với thời gian quy định để bắt đầu ván đấu.
- Đối phương lặp đi lặp lại việc chiếu một quân hoặc chiếu liên tục bằng nhiều quân mà không thay đổi nước đi, sẽ bị xem là thất bại nếu không sửa đổi nước đi.
- Đối phương vi phạm luật, trong khi bên kia không vi phạm nhưng người vi phạm không chịu sửa đổi nước đi.
- Khi mở niêm phong, ghi sai nước đi mà không có giải thích sẽ bị xem là thua. Nếu người chơi ghi sai nước đi trong niêm phong nhưng đối phương từ bỏ cuộc thi thì cả hai đều sẽ bị xem là thất bại.
- Đối phương tự ý xin thua trận.
Hòa cờ
- Trọng tài xác định rằng ván cờ Tướng kết thúc hòa khi không có bên nào có khả năng chiếu bí tướng đối phương, tức là cả hai bên không còn cơ hội tấn công tướng đối phương.
- Khi tổng số nước đi kể từ lúc cuối cùng ván cờ tiến triển đạt 30 nước. Một ván cờ được coi là tiến triển khi có quân bị bắt hoặc tốt vượt sông và tiến lên một bước.
- Hai bên đều tuân theo luật lệ và không thay đổi nước đi.
- Cả hai bên đều vi phạm cùng một luật lệ cấm.
- Khi tổng số nước đi trong ván cờ là 300.
- Nếu một bên đề nghị hòa và bên kia đồng ý, ván cờ sẽ được công nhận là hòa.
- Nếu một bên đề xuất hòa và sau khi trọng tài kiểm tra mỗi bên đã đi đủ 60 nước mà không có nước bắt quân nào, ván cờ sẽ được công nhận là hòa.
- Khi một bên không còn nước đi do bị chiếu hết, bị vây chặt không có cơ hội di chuyển thì không được phép đề xuất hòa.
Những lưu ý quan trọng khi chơi cờ tướng
Nếu bạn yêu thích cờ Tướng nhưng không muốn ra ngoài để học, hoặc không biết bắt đầu từ đâu, hãy lưu ý những điều cơ bản sau:
- Đầu tiên, người mới cần nắm vững về hình dáng, tên gọi, vị trí, cách di chuyển, cách ăn quân của đối phương và cách xác định chiến thắng hay thất bại trong mỗi ván cờ.
- Học cách phân tích chiến thuật, hiểu tại sao đối thủ di chuyển một quân ở một nước cụ thể và cách tốt nhất để tự mình đáp trả.
- Hiểu về sự kết hợp giữa các quân cờ, cũng như cách thức áp dụng các thế cờ khác nhau để có hiệu quả tốt nhất.
- Tìm hiểu các thế cờ cơ bản, cách thức chiếu bí, chiếu hết và các chiến thuật cần áp dụng khi ván cờ đang vào giai đoạn cuối.
Kết luận
Dưới đây là một số thông tin cơ bản và quan trọng nhất để người chơi mới có thể hiểu và làm quen với cờ Tướng. Vẫn còn rất nhiều kiến thức cơ bản khác về trò chơi này mà F8BET0.ME sẽ hướng dẫn từ từ trong các bài viết tiếp theo. Hãy cùng chờ đợi và đón xem nhé!